SEFA ÖZTÜRK DEDE’YLE SÖYLEŞİ…

(1963 / Ordu -Gürgentepe -Akyurt Mahallesi)

(Güvenç Abdal Ocağı)

Geleneksel Alevi bilgileri yanında, günümüzde Alevilerin yaşamakta oldukları sorunlar hakkında da çözüm önerilerinde bulunabilen, bölgesinde etkili bir dedenin oğlu olarak, her zaman Alevi değerlerini yaşatmaya öncelik veren, gençlere hitap edebilen, yaşamını özlü bir şekilde bizlere aktaran günümüzün çok sevilen dedelerinden Sefa Öztürk’le söyleştik…

Ayhan Aydın

Her şeyden önce dedemizi tanımak isteriz; ne zaman, nerede doğdunuz?

1963 Ekim ayında, patatesler sökülürken der annem, o zaman; Ordu Gürgentepe Akyurt Mahallesi Aralacak Mevkii’nde, ebesiz dünyaya geldim.

Göbeğimi, amcamın hanımı kesmiş, ebe olarak onu bildim. Hep ona Ebe Anne, derdim. Ona her zaman bir yakınlık duydum. Göbeği kesen yok, herkes tarlada, o da hiç göbek kesmemiş, ama Anadolu insanıdırbu, yaratıcıdır, cesaretlidir. O kesmiş benim göbeğimi, onu biraz da varlık sebebi, sayıyorum, yaşama sebebim..

Hasan Derviş, Fadime Ana’nın evlatları olarak 8 kardeştik. Ben dördüncüydüm. Nazlı, Hüseyin, İpek, Sefa, Yüksel, Ali, Nevriye, Olgun… Ben arada kaynamış gitmişim, çok fark edilmemişim çocukluğumda.

Çocukken çocukluğumda kendimi ifade etme arzum vardı, kendimi gösterme arzum, fark edilmek isterdim, bütün çocukların içinde, abim de tanığıdır, üç buçuk, dört yaşında okuma yazmayı öğrendim.  Yedi yaşında okula gittiğimde, ilkokul beşinci sınıftaki abimin derslerini yapıyordum. Yöneticiler, öğretmenler benimle çok ilgilendiler ama beni çok fazla derslere almadılar. İlkokul diploması verdiler, yani okulu, okula gitmeden, bitirdim. Sürekli okula gitmeden aldım diplomamı. Abimin derslerini yapıyordum. Kitaba olan ilgim çok yoğundu, öğretmenlerim beni çok severlerdi; mucize çocuk gözüyle bana bakarlardı, annesinin karnında öğrenmiş, derdiler. Ben gerçekten de mucizelere inanan bir insanım. Bu bir mübalağa değil, insanlar nasıl karşılar bilmiyorum ama gerçekten de okumam da bir mucize gibidir. Ben nasıl o yaşta gerçekten de okur – yazar oldum? Bunda bir ilham aramak lazım. İlkokul dörtte kuduz köpek beni ısırmıştı, Ordu’ya götüremediler, fakirdik. Ölen ölür, kalan sağlar bizimdir, mantığı da vardı, çocuk çoktu zaten. Aşı yok ilçede. Ordu’ya sevk ettiler, ama gidemedik. Hani kırkıncı gün, diye bir durum vardır Anadolu’da. Kuduz olanlar, kırkıncı gün mutlaka kudururlar, diye bir inanç… Beni de aynen bir karanlık odaya hapsettiler. Benim hayat boyu yaşadığım bir travmanın nedenidir, bu. Ben o karanlıktaki çocuğa yani kendime her zaman çok üzülmüşümdür, hala da üzülürüm. Çaresiz, ölmesi beklenen, ölmezse çekilip yağlanmış tabancalarla öldürülecek bir çocuk hayali her zaman benimle birlikte yaşamaktadır. Zaman zaman o çocuğa dönüp bakarım, üzülürüm, kederlenirim. Ölebilirdim de… O günden sonra da fazlalık yaşıyorum zaten…

Alevi Bektaşi İnanç Kurulu Toplandı

Ayhan Aydın

Alevi Bektaşi Federasyonu tarafından, 4-5 Mart 2017 tarihleri arasında Maltepe Belediyesi Türkan Saylan Kültür Merkezi’nde düzenlenen Alevi Bektaşi İnanç Kurulu’nda birçok Alevi Bektaşi kurum ve kuruluş temsilcisi, inanç önderi olarak dedeler söz alarak, dedelerin, pirlerin, anaların, babaların, dervişlerin, zakirlerin, bu yola inanç bazında hizmet eden öncülerin önemini vurgulayan konuşmalar yaptılar. 
Uzun zamandır bazı bölgesel toplantılarla olgunlaştırılan ve Türkiye’nin birçok bölgesinden de inanç önderi dede ve pirlerin, anaların, zakirlerin katıldıkları iki günlük toplantıdaki oturumlarda kalıcı bir Alevi Bektaşi İnanç Kurulu’nun oluşturulmasının zorunluluğu dile getirilirken, bu konuda yapılmak istenenler sıralandı. 
Konuşmacılar, Alevilerin yaşadıkları sorunlara değindikleri konuşmalarında bugüne kadar büyük fedakârlıklarla Alevi Bektaşi Yolu’nu bugünlere getiren dedelerin, pirlerin, babaların, zakirlerin haklarının yok sayıldığını, onlar üzerinde büyük oyunlar oynandığını, bu inanç temsilcilerinin hak ettikleri yerin elde edilmesi için mücadele verip, kurumsallaşmanın şart olduğu söylendi.

Konuşmacılar çok güzel konulara değindiler, nefesler, semahlar eşliğinde Alevilik’le ilgili önemli bir etkinlik daha gerçekleşmiş oldu…

“BUGÜN BİZE HOŞ GELDİNİZ ERENLER”

Erenlerin dünyasından bir ozan:

HÜSEYİN ÇIRAKMAN

(1930, Çorum Sungurlu Körkü Köyü – 28  Şubat 2013, Ankara)

Geçtiğimiz günlerde ölüm yıldönümünde yad ettiğimiz Hüseyin Çırakman’la ilgili uzun söyleşimi paylaşıyorum…

Ayhan Aydın

Hüseyin Çırakman’ı kaybettik.

Bugün bize hoş geldiniz erenler’in yazarını, halkın sevdalarını, davalarını ve dertlerini şiirlerinde ustaca dile getiren bir büyük ustayı kaybettik.

Hüseyin Çırakman Çorum’dan çıkıp ülkenin başkentinde bir gecekonduda sürdürdüğü ve nihayetlendirdiği yaşam serüveni boyunca her zaman doğrunun yanında yer almıştır.

Hayat boyu büyük ekonomik sıkıntılar çekse de sofrasını herkese açan Hüseyin Çırakman, zalimin karşısında bükülmeden dimdik ayakta durabilmeyi başarmış, Anadolu halkının, gecekondu çilesini çeken, bir kenara itilmiş Türk halkının, kavga ve sevgi destanlarını yazmıştır.

Türk Halk Edebiyatı içerisinde önemli bir yeri olan Halk Ozanlığı geleneğinin günümüzde yaşayan en önemli temsilcilerinden birisi olan Hüseyin Çırakman, yazdığı akıcı şiirlerle hayattayken belli bir üne kavuşan, özellikle Alevi Bektaşi inanç ve felsefesinin derinliklerinde olan değerleri, yaşam bütünlüğünü, şiirlerinde çok büyük ustalıkla işleyen, bu manada Kemal Özcan (Derviş Kemal) gibi belki de yaşayan son bir kaç temsilciden birisiydi.

Tanrı yaratan toprak Anadolu’dan, Çorum’dan, yani Hititlerin yurdundan gelen ozan Alevi inancını özüyle kavrayan ve yaşayan bir inanç önderiydi aynı zamanda.

Çok uzun yıllar bir geleneğin temsilcisi olarak sadece yazdığı şiirlerle değil, düşünceleriyle, eylemleriyle, halkın çekmiş olduğu derin ekonomik sorunları bizzat kendisi de yaşayan birisi olarak, bunları durmadan haykıran  ama Yunus’un dünyasında hak ve adalet arayan bir bilge kişi olan Çırakman; Anadolu Eren ve Evliyalarının içinde gezinirken Pir Sultan Abdal’ın kendisinin rehberi olduğunu söylemiştir.

Türk yurdundan, Anadolu toprağından, hele de ufukların ötesinde kimliğiyle her zaman yanındaki güven kaynağı olan Büyük önder Mustafa Kemal Atatük’ten sonra, bir canın partisinin başına gelmesine sevinmiş, onu tüm ömrünce ailesiyle mütevazi bir hayat sürdüğü gecekondu da ağırlarken Kılıçtaroğlu’na sevgisini ve umudunu dile getirmişti.

Uzun yıllardan beri yaşadığı Mamak’taki gecekonduda; 28 Şubat’ta Hakk’a yürüyen Hüseyin Çırakman’ın naşı, vasiyeti üzerine; Sungurlu yolu üzerindeki Akpınar Köyü’ndeki Arifağa Türbesi’nin yanına 1 Mart’ta dostlarınca defnedilmiştir.

Anadolu’da halkının içinden çıkıp, halkı için mücadele edip, sazını çalmış tüm ozanlar gibi Hüseyin ÇIRAKMAN’ın;

Halkı için düşünen, üreten, soran, sorgulayan beyninden çıkan ışıklar sonsuza kadar bizim önümüzü aydınlatacaktır.

O pirlerin, mürşitlerin, Anadolu eren ve evliyalarının yanındaki yerini alırken, bize bırakmış olduğu mirasa sahip çıkacak yeni ozanların arayışındaydı.

Halkın olduğu her yerde ozanlar her zaman var olacaktır.

Düşünceleri ülkemizde Atatürk’ün Devrimci mücadelesinde ve ülküsünde sonsuza kadar yaşayacaktır.

Yolu yolumuz,

Davası davamız,

Işığı her zaman meşalemiz olacaktır.

Ruhu Şad olsun.

ANJİYO OLDUM… İLGİLENEN, ARAYAN, YAZI YAZAN TÜM CAN DOSTLARI BİN SELAMLA SELAMLIYORUM…

Sevgili Dostlar, iyi ki varsınız...
Anjiyo ve sağlık problemlerim nedeniyle beni telefonla arayan, ziyaret eden, çok sıcak ve samimi bir şekilde "geçmiş olsun" diyen, yüzlerce mesaj yazarak acımı paylaşan, tüm canlarıma sonsuz şükranlarımı sunuyorum. 
Gerçekten iyi ki dostlar, arkadaşlar, hısım-akrabalar, sevenler var... Sağlık olmayınca hiçbir şeyin tadı olmuyor yada yaşamın tadı azalıyor. 
Sağlık, sağlık, sağlık... Her şeyin başı sağlık... 
Tekkikler ve tedavi sürüyor, normal yaşam devam ediyor... 
Gözlerimi son kez yumuncaya kadar; deli-dolu, sevgi dolu, bazen tepki dolu ama hep açık sözlü birisi olarak aranızda olacağım... 
Daha gidilecek çok yer var, daha söyleşilecek çok insan var... 
Planlar var, programlar var... 
Ama her şey nasipleymiş, bakalım acısıyla-tatlısıyla bu yaşam bizlere ne kapılar kapatacak, yeni ne kapılar açacak... 
Bu yorgun ama her şeye rağmen güzel hayat serüveni nereye kadar sürükleyecek beni... 
Nasip-kısmet, kader...
Bin muhabbetle...

ANJİYO OLDUM...

Sevgili dostlar; geçen hafta kalpten anjiyo oldum. Kalbimde sıkışmalar ve göğüs ağrısı şikâyetleri vardı. Zaten uykusuzluk kâbusumdur. Aşırı kiloları da ben isteniyorum, "nefse sahip olmak"la çok alakalı değildi; sürekli yemek yeme isteğinin elbette bazı nedenleri olmalıydı.

İşte "iyi ki iyi doktorlar var ülkemizde" dedirten bir şekilde, Rumeliharüstü'deki sağlık ocağında bulunan bir gerçek hekimin “aile hekimimin” tavsiyelerine uyarak, kendimle ilk kez ciddi bir şekilde ilgilendim.

Sırasıyla uzman bir kardiyoloğun yönlendirmesiyle anjiyo oldum. Bayağı canım yandı. Ama neler atlatmışız veya daha da beteri olurmuş da haberimiz olmamış/olmazmış.

Sonuçta çok da sıradan olmayan, ciddi sıkıntılara yol açan, İstemik Kalp Hastası (halk arasında kalp yetmezliği) olduğumu öğrendim. Uzman Doktor Sayın Kazım Korkmaz’ın ilgilenmesiyle ilaçlarımı almaya başladım. Kendisine çok teşekkür ediyorum. Beni arayan, soran, benimle ilgilenen başta Süleyman Zaman’a, Yahya Kemal Bayar’a, İsmail Aydoğmuş’a ve tüm can dostlara şükranlarım vardır…

HÜSEYİN DEDEKARGINOĞLU’YLA SÖYLEŞİ

Temsil ettiği ocakla ve Alevilik ile ilgili araştırmaları bulunan, bu konuda kitap yayınlayan, aynı zamanda cem yürüten, ulusal ölçekte televizyon programlarında Alevilik, Aleviliğin Güncel Sorunları, Dedelik vd. konularda söyleşi programlarına katılan ayrıca birçok panel, söyleşi, sempozyumda da konuşmacı olan Hüseyin Dedekargınoğlu günümüzün yaşayan önemli dedelerinden birisidir. Kendisine yazılı olarak hazırlayıp gönderdiğim soruları yanıtlayan dedemize çok teşekkür ediyorum.

AYHAN AYDIN

HÜSEYİN DEDEKARGINOĞLU’YLA SÖYLEŞİ

(Dede Kargın Ocağı Çorum İli, Alaca İlçesi, Büyükcamili Köyü, 24.09.1951)

DEDELİKLE İLGİLİ SORULAR: 

Sevgili dedemiz, siz Alevilik ve dedelerle ilgili bilgilerinizi kimden / kimlerden, nasıl öğrendiniz?

Alevilikle ilgili ilk bilgileri çocukluğumda evde öğrendim. Evdeki aile büyükleri tarafından verilen bilgiler ve cemlerde anlatılanlardan ilk bilgileri aldım. 

Çocukluğunuz nasıl bir ortamda geçti?

İlkokulu köyümde bitirdim. Daha sonra ortaokul ve lise öğrenimi şehirde (Çorum ve Ankara) devam etti. Evlendikten sonra da şehirde kendi evim oldu. Köy ve köylülerim ile irtibatım hiç kesilmedi, çünkü annem babam ölünceye kadar hep köyde kaldılar. Dolaysıyla bir ayağım hep köydeydi ve hâlâ köyde.

Sizce dede kime denir? Dede olabilmenin koşulları nelerdir?

1- Ocakzade olmak. 2- Dedeliğe aykırı bir konumu olmamak yani düşkünlük gerektiren bir fiille karşı karşıya gelmemek. Örn. Kendisinin yolca bir kusuru yoktur, ama musahibi düşkün konumuna düştüğü için dede de otomatikman düşkün olur.  3- Dedelik yapmak için istekli olmak (Siyaset veya ticarette basamak olarak kullanma niyetinde olmamak) 4- Dedelik makamına layık olacak kişiliğe sahip olmak (iyi ahlaklı, dürüst, namuslu, saygın, vs) 5- Posta oturup cem yürütmek için gereken asgari bilgilere sahip olmak. 6- Talipler tarafından dedeliğin kabul görmesi gerekir. 7- Musahipli olması gerekir.

Kendi ocağınıza ait ve / veya soyunuzu gösteren bir şecere (soy kütüğü) veya beratınız, yani yetki belgeniz var mı?

Soyumu ve ocağımı gösteren belge vardır. Dedelik yetki belgesi ile olmaz çünkü yetki belgesini verecek kimdir? Dedeyi dede yapan taliptir. 

Sizce her dedenin şeceresi olmalı mı? Şecerelerin dedeler için önemi nedir?

Şecereden kasıt “dedeyim“ diyen birisinin gerçekten ocakzade olup olmadığını anlamak içindir. Cumhuriyet öncesi dönemde ocakzade/seyyid olanlar için bazı muafiyetler de uygulandığı için bu tip belgelerin bulundurulmasında fayda var idi. Dedelik, talibe yapılan bir görev olduğu için eğer talibin yoksa ya da talip dediğin kimseler seni tanımıyorsa, şeceren olsa da bir şeye yaramaz. Günümüzde Hacı Bektaş Çelebilerine müracaat ederek bir yetki belgesi alıp bunu da sanki şecere gibi kullananlar da var ama bu belgeler o kimselerin ocakzade/dede olduğunu ispata yetmiyr.