ABUZER YILMAZ

Perşembe, 02 Ocak 2014 14:27 tarihinde yayınlandı. | Ayhan AYDIN tarafından yazıldı. |

| Gösterim: 1972

(Âşık Kederi)

AYHAN AYDIN

Abuzer Yılmaz (Âşık Kederi) şu anda Adana’da oturmakla birlikte aslen Adıyaman’lı bir ozanımız. Adıyaman’ın merkeze bağlı, eski adı Terman yeni ismi Aydınoluk olan köyden. Ozanın verdiği bilgilere göre köyün hane sayısı yüz elli imiş. Köyde şu anda yedi yüz elli kişi yaşıyormuş. Köylerinde bir de elli kişilik bir köy odası varmış. Alevi ocaklarından Ağuiçen’e bağlı olan aşık köyünün çevresindeki Alevi köyleri Elifi, Kızılcapınar, Karahöyük olarak sıralıyor.

Ozanın pirleri Ağuiçen, rehberleri Üryan Hızır, mürşitleri de Ağuiçen Ocağı’ndan gelirmiş.

Köylerinde Mahmut Ensari Türbesi varmış. Türbenin soyağacı Ensariler’den gelirmiş. Çevre köylerdeki ziyaretler ise şunlarmış: Abuzer Gaffari (Ziyaret köyü), Mehmet Ensari (Halberci köyü), Çıplak Baba (Tırıntil köyü), Zeynel Abidin (Hacı Yusuf köyü), Kazgan Dede (Girik köyü), Aziz Dede Yatırı (Şeyh Miran köyü).

İşçi emeklisi olan ozanımız ortaokul mezunu. Hayat mücadelesinde, çocuklarını okutma gayretinde, mütevazi yaşamını sürdürdüğü Adana’da bir saz evi işletmektedir.

Şu ana kadar birçok ulusal ve yerel Alevi/Bektaşi anma etkinliğine katılanozanımızla görüşmemizin metnini aktarıyorum:

Sizce “Halk Ozanlığı” neyi ifade ediyor? Halkın duygularını düşüncelerini, özlemlerini, kederlerini, ağıtlarını, sevgilerini dile getirir.

Halk Ozanlığının tarihsel geçmişiyle ilgili bilgileriniz nelerdir? Her türlü anlam babında geçmişteki halk ile hak arasındaki eşitsizliğe karşı baş kaldırmış ve gücünü halktan ve Hakk’tan almıştır.

Halk Ozanlığı sizce ne zaman ve nasıl başlamıştır? Halk ozanlığı halka, haksızlığın olduğu gün mazlumun haklarını savunarak başlamıştır.

Çocukluk döneminizdeki ailesel ve çevresel şartlarınız nasıldı? Çocukluk yaşamım 150 hanelik köyde başlamış. Köyün en fakir bir ailenin oğlu olarak dünyaya gelmişim. Babamı 5 yaşlarında kaybettim. 9 yaşına kadar başkalarının yanında çalıştım. Daha sonra 16 yaşında gurbete çıktım. O gün bugün gurbetteyim.

Küçüklüğünüzde ve gençliğinizde cemlerde bulundunuz mu? Dedeler, zakirler, mürşitlerle bir arada yaşadınız mı? Sizce dedeler kimlerdir? Birlikte çok cemlerde bulundum. Dedeler Alevilerin önderleridirler.

En çok hangi ozanların şiirlerinden etkilendiniz? Pir Sultan, Kul Himmet, Şah Hatayi, Viran Abdal.

En çok okuduğunuz ya da dinlediğiniz kitaplar hangileridir? Karacaoğlan, Aşık Kerem.

İlk şiir tecrübeleriniz nasıldı? Ne zaman şiir yazmaya başladınız? 18-20 yaşlarında.

Bade içme gibi bir durumunuz oldu mu? Bade içmek gibi bir olay olmadı. Ancak bir gün bizim köy yakınlarında bulunan Ali Dağı’nda çobanlık yaparken, iki yılanın birbirlerine sarıldığını gördüm. Bunların birbirleri ile seviştiğini fark edince, ben de içimden Allah’tan bir dilek diledim. Yarabbi ne olur bana iyi bir ilham ver iyi bir ozan olarak çalıp söyleyeyim, dedim. Çünkü büyüklerimden duyduğum kadarı ile iki yılanın birbirine sarılmasını gören kişinin dileği olur, dediler.

Sizce size bu ilham nasıl geldi? İlham sevgisi, toplum sorunları ve kültür anlayışı ile felsefi inancımdan geldi.

Ozanlıkta bağlamanın yeri nedir? Sazsız ozanlık olabilir mi? Ozanlıkta bağlamanın büyük önemi vardır, bağlama eşliğinde söylenen sözler kulağa daha hoş ve verilecek mesajın doğru olacağı kanaatindeyim.

Şiir yazarken özendiğiniz, örnek aldığınız, ozanlar kimlerdi? Kendini tarihe, halka mal etmiş ozanları okudum ve etkilendim. Ancak günün koşullarına göre kültür düzeyine ve sosyal olaylara göre yazarım.

Dünyaya bakışınız, insan, tabiat hakkındaki fikirleriniz nelerdir? Gerek felsefem gerekse kültürüm ve inancım gereği benim bakış ve görüş açsından tabiat, evren üçlüsünden Hakk’ın tecelli ettiğine inanıyorum. Çünkü Cenab-ı Hakk batından zahire çıkması için Adem’i kendi nurundan yarattı. Kendi ruhundan da ruh verdi. Adem canlandı. Tüm bu olaylar karşısında Adem’in hak ile farkı yoktur. İnsanı kamil bir aşığımızın dediği gibi sen seni bilirsen, bari hüdasın, sen seni bilmez isen Hakk’tan cüdasın, demiş.

Ben de diyorum ki;

İnsan bir kitaptır oku Kederi

Sevgi bir halıdır doku Kederi

Sen sende ara bul Hakk’ı Kederi

Allah bir Muhammet Ali diyerek.

Şimdiye kadar katıldığınız yarışmalar hangileridir? Hacı Bektaş Veli, Abdal Musa, Karacaoğlan, Silifke Festivali gibi birçok etkinliğe katıldım.

Aldığınız herhangi bir ödül var mı? Bir çok plaket, madalya, taktir belgeleri aldım. Çoğunda birincilik mevcuttur.

Yayımlanmış kitabınız var mı? Yok.

Kasetiniz var mı? Var.

İslam Tarihi hakkında neler biliyorsunuz? İslâm Tarihi Hz. Muhammet ile var olmuştur. Daha sonra 4 halife diğer kumandanlar yolu ile dünyaya yayılmıştır. Daha sonra çıkar kavgaları yüzünden gruplara ve kamplara bölünmüştür.

Anadolu Aleviliği hakkındaki fikirleriniz, bilgileriniz nelerdir? Anadolu Aleviliği 1400 yıldan beri süregelmiştir. İçeriği insanın insanı ezmediği, insanın insanı sömürmediği, tüm insanların insanca, kardeşçe bir arada yaşama biçimidir.

Sizce Hz. Ali nasıl bir insandı, en önemli özellikleri nelerdir? Hz. Ali; zeki, dürüst, lider, hoşgörülü bir insan olup, ezilenden yana olmuş, kendi mevkii ve makam uğruna değil halk için savaşmıştır.

Kerbela ve Hz. Hüseyin için neler söyleyeceksiniz? Niçin tüm Alevi-Bektaşi ozanları Kerbela için matem şiirleri yazmışlardır? Kerbela Olayı size ne ifade ediyor? Kerbelâ olayı hak ile batılın net bir şekilde aydınlanmasıdır. Haksızlığa karşı Hz. Hüseyin’in baş kaldırmasıdır.

Alevi - Sünni farklılaşması ve Alevilerle Sünniler arasındaki kaynaşma hakkında neler düşünüyorsunuz? Bence Alevi, Sünni ayrımı yoktur. Ancak Sünni olarak tabir edilen insanlara daha çok devlet hak tanımakta kendilerine Diyanet vasıtası ile ibadet etmek üzere hak tanınmaktadır. Bize de devletin aynı şekilde kültür ve inançlarımızın devam etmesi için cem odaları ve kültür binaları tahsis etmelidir ki, bu ayrımcılığın birlikte eşit şartlar ve aynı ekonomik ve özerk bir şekilde tanıtma olanağı sağlamalıdır.

Tasavvuf hakkında neler söyleyeceksiniz? Tasavvuf olaylara kemaletle yaklaşmaktadır. Her şeyi görmektir. Çirkinlikleri görmemektedir. Tasavvuf her hangi bir olayı kapalı olarak ifade etmektir.

Yunus Emre, Seyyid Nesimi, Hatayi, Pir Sultan Abdal gibi ozanların şiirlerini nasıl değerlendiriyorsunuz? Tüm bu ozanlar özünde Hakk’ı bulmuşlardır. Hakk için canını vermişler, haksızlığa karşı gelmiş onun için hakka ermişlerdir. Gönüllerde devamlı yaşayacaklardır.

Atatürk ismi size neyi ifade ediyor? Atatürk’ün Türk insanına getirdikleri nelerdir? Atatürk batmakta olan gemiyi kurtaran bir kaptandır. Parçalanan ve başı bozuk bir devleti toparlayıp laik, demokratik bir Türkiye Cumhuriyeti devletini kurandır.

Türkiye’nin geri kalmışlığını nelere bağlıyorsunuz? Devlet idarecileri Sünni İslâm felsefi görüşleri etkisinde olduğu için çağa göre ayak uyduramıyor. Mevcut dünya görüşü ve çağdaş yönetim şekilleri gerisinde kalmakta oldukları için devamlı geriye gidiyor. Düzelmesi için Alevi İslâm inancı doğrultusunda yeniden ve çağa ayak uydurarak ülkede demokratik hak ve özgürlüklerin uygulanması gerekir.

Sizce bu toplumu neler değiştirebilir? Tüm insanları kanatları altında toplayacak dürüst, doğru, çağa uygun demokrasi ile.

Sizce demokrasi nedir? Gerçek bir demokrasinin yaşabilmesinin şartları nedir? Dini, dili, ırkı, rengi ne olursa olsun herkese insanca yaşama hakkının tanınmasıdır.

Sizce Halk Ozanları toplumsal olarak ne gibi işlevleri yerine getirmişlerdir? Halk ozanları toplumun duygularını, düşüncelerini, özlemlerini, kederlerini, ağıtlarını, sevgilerini yerine getirirler. Haksızlıklara parmak basarlar ve karşı çıkarlar. Ezilenden yana ezene karşıdırlar.

Çağdaş dünya ve Türk yazarları hakkında neler biliyorsunuz? Fazla bilgim yok.

Günümüz çağdaş Türk yazar ve sanatçılarından birisiyle tanışıklığınız var mı? Yok.

Halk Ozanlığı geleneğinin günümüzde devam ettiğine inanıyor musunuz? Halkımız var olduğu sürece ozanı da var olacaktır. Çünkü ozan halkın dilidir. Halkın kulağıdır. Halkın gözüdür ve halkın özüdür.

Hangi ozan ve ses sanatçılarıyla dostluğunuz var? Bir çok ozanlarla şenlik ve konserlerde beraber oluyoruz. En yakın olarak Âşık Derdi Derya, Haydar Aslan ile beraberiz.

Kitap okuyor musunuz? Elime geçen kitapları okuyorum.

Şimdiye kadar kaç Alevi - Bektaşi anma etkinliğine katıldınız? 1980 yılından beri bütün etkinliklere katılıyorum.

Halk ozanlarının genel sorunları sizce nelerdir? Çözümlenebilmesi için neler yapılmalıdır? Sosyal güvenceleri yoktur. Devlet Kültür Bakanlığı nezdinde sosyal güvence altına almalıdır.

Halk ozanlığında ne gibi değişmeler yaşanmıştır? Halk ozanları kendilerini çağa göre uyarlamışlardır. Teknoloji karşısında bazı imkânları olanlar kaset, radyo, TV, gazete gibi medyayı kullanmışlardır. Kendilerini halka duyurmak için çaba sarf etmektedirler.

Toplumun ve devletin halk ozanlarına bakışını, yaklaşımını nasıl değerlendiriyorsunuz? Halk ozanları halk ile iç içedirler. Halkın sorunlarını zaman zaman dile getirmektedirler. Ancak mevcut yönetimle problemleri olmaktadır.

Halk ozanlarının geleceği hakkındaki fikirleriniz nelerdir? Halk ozanlarının geleceği devletin yaklaşımına bağlıdır. Devlet yeteri kadar güvence, imkân sağlamamaktadır. Bunlar giderildiğinde ozanlar daha iyi şartlarda yazıp söyleyeceklerdir.

Elinizde bulunan ozanlarla, ozanlıkla ilgili kaynaklar hangileridir? Pir Sultan, Şah Hatayi, Viran Abdal, Kul Himmet, Seyrani, Dertli vs.

Hangi ozanların, hangi eserlerini biliyorsunuz? Şah Hatayi, Pir Sultan, Virani.

Halk ozanlarının sorunlarını giderilebilmesi için hangi kurumlar, neler yapabilir? Halk ozanlarının sorunları Kültür Bakanlığı nezdinde çözüm bulunur

Ozanlara ekonomik destek sağlanması için neler yapılabilir? Ozanların eserlerinin korunması, kasetlerinin, kitaplarının basılabilmesi için neler yapılabilir? Öncelikle devlet nezdinde yani Kültür Bakanlığınca sosyal ve ekonomik koşullar sağlanmalı, binalar vakıflar nezdinde verilmeli. Cem Vakfı gibi kurumların daha geniş kitle ve örgütlere hitap etmesi ile sağlanır.

Söyleşi: 2000

Ozanın Kitabı: Deyişler, Aşık Kederi ve Yaşamı, Hazırlayan: Ömer Uluçay, Elma Yayınları, 2005, İstanbul.

ŞİİRLERİNDEN ÖRNEKLER

VER HACI BEKTAŞ

Bütün evliya ve enbiyalara
Şüphemiz yok sensin ser Hacı Bektaş.
Anmak için gelmiş bütün canlara
Cümlemiz nasibin ver Hacı Bektaş.

Horasan’dan geldin Anadolu’ya
Çok ender rastlanır böyle uluya
Nurun Muhammed’e sırrın Ali’ye
Ne kadar benziyor er Hacı Bektaş.

Toplumda var idi büyük bir kayıp
Kadını erkekle hep eşit sayıp
Siz onlara eksik demeyin ayıp
Çünkü anamız o der Hacı Bektaş.

Aşık Kederi der; gönül mekanım
Aşkla dolu aşkla taşar dükkanım
Çok şükür ben bu gün pire mihmanım
Dergaha al kanat ger Hacı Bektaş.

CANLARIM

Dedeler mürşitler pirler diyarı
Merhabalar Pınar Baş’lı canlarım.
Çağlayıp akıyor Zerban pınarı
Merhabalar Pınar Baş’lı canlarım.

Aziz dedem Güzel dedem Keki hem
Seyit dem ile çok yürüttün cem
Gönüller feth eden ya Müslüm dedem
Merhabalar Pınar Baş’lı canlarım.

Aşık Kederi bir gönül eridir
Gerçek rakip ikrarından bellidir
Mürşidim Muhammet pirim Ali’dir
Merhabalar Pınar Baş’lı canlarım.

DURAK KARDAŞ

Akan şu kardeş kanına
Bir nihayet verek kardaş
Mertlik yakışır şanına
Gerçekleri görek kardaş.

Vatan için savaş eden
Benim dedem senin deden
Beni hor görmeniz neden
Düşünmemiz gerek kardaş.

Kederi der; iyi düşün
Sonu kötü bu gidişin
Vuran, vurulan kardaşın
Buna karşı durak kardaş.

İNSANCA YAŞA

Şu güzel dünyayı verme ataşa